Konut dokunulmazlığının ihlali suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 116. maddesinde düzenlenmiş bir suçtur. Bu suç, bireylerin özel yaşamını ve konutunu koruma amacı taşır. Kanun, kişilerin rızası dışında bir başkasının konutuna veya iş yerine girmeyi ya da girdikten sonra oradan çıkmamayı cezalandırmaktadır.
Suçun Unsurları
- Konut veya İş Yeri: Suçun konusu, bir kimsenin konutunun, iş yerinin veya bunlara ait eklentilerin ihlal edilmesidir. Konut, kişinin yaşadığı yer; iş yeri ise ekonomik faaliyet yürüttüğü yerdir.
- Rıza Dışı Giriş veya Çıkmama: Failin, mağdurun açık veya zımni rızası olmaksızın konuta veya iş yerine girmesi ya da girdikten sonra çıkmayı reddetmesi gerekir.
- Hukuka Aykırılık: Suçun işlenmesi, herhangi bir hukuki dayanağa dayanmamalıdır. Örneğin, bir kolluk görevlisinin mahkeme kararıyla bir eve girmesi hukuka uygundur ve suç oluşturmaz.
Cezası
Türk Ceza Kanunu madde 116’ya göre:
- Konut dokunulmazlığını ihlal eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Fiilin cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi hâlinde, ceza 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası olarak artırılır.
Nitelikli Hâller
- Cebir veya Tehdit Kullanımı: Failin, mağduru tehdit ederek ya da zor kullanarak konuta girmesi hâlinde daha ağır ceza uygulanır.
- Gece Vakti İşlenmesi: Suçun gece vakti işlenmesi durumunda ceza artırılır. Gece vakti, güneşin batmasından bir saat sonra başlar ve doğmasından bir saat önce sona erer.
Şikâyet
Konut dokunulmazlığı suçu, şikâyete bağlı bir suçtur. Bu nedenle mağdurun, suçun öğrenildiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunması gerekir. Şikâyet olmaksızın soruşturma yapılamaz.
Etkin Pişmanlık
Fail, suçu işledikten hemen sonra konutu veya iş yerini kendi rızasıyla terk ederse ya da mağdurla uzlaşma sağlanırsa, cezada indirim yapılabilir veya ceza tamamen ortadan kaldırılabilir.
Örnek Durumlar
- Bir kişinin evine rızası olmaksızın zorla girilmesi.
- Davetli olarak girilen bir konutta, ev sahibinin çıkmasını istemesine rağmen orayı terk etmeme.
- Cebir veya tehdit kullanılarak iş yerine zorla girilmesi.
- Konut veya iş yeri eklentisinin dokunulmazlığını ihlal suçu, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 116. maddesinde düzenlenen konut dokunulmazlığı ihlal suçu kapsamına girer. Eklenti, bir konut veya iş yerine bağlı olan ve bu yerin kullanımına tahsis edilmiş, konutun veya iş yerinin ayrılmaz bir parçası sayılan alanlardır.
Eklenti Kavramı
Eklentiler, konut veya iş yerinin bir parçası olarak kabul edilen alanlardır. Örneğin:
- Bahçe,
- Garaj,
- Avlu,
- Depo,
- Balkon veya teras,
- Apartman boşluğu ya da ortak alanlar (eğer bireysel kullanım hakkı varsa).
Eklentilere yapılan müdahaleler de konut dokunulmazlığının ihlali suçunu oluşturur.
Eklentiye Yönelik İhlal
TCK m.116/1 hükmüne göre:
- Bir kişinin rıza göstermediği hâlde konutunun veya iş yerinin eklentisine girilmesi veya eklentiden çıkmamakta ısrar edilmesi durumunda konut dokunulmazlığı ihlali suçu işlenmiş olur.
Suçun Unsurları
- Fiil: Eklentiye girme veya girdikten sonra çıkmayı reddetme.
- Rıza Eksikliği: Mağdurun açık ya da örtülü rızası olmaksızın eklentiye girilmesi.
- Eklenti Niteliği: Alanın, konut ya da iş yerinin kullanımına ayrılmış bir eklenti olması.
Cezası
Eklentinin ihlaline ilişkin cezalar, konut veya iş yerinin doğrudan ihlal edilmesiyle aynıdır:
- Hapis cezası: 1 yıldan 3 yıla kadar.
- Cebir veya tehdit kullanılmışsa: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Gece vakti işlenmişse: Ceza artırılır.
Şikâyete Tabi Olma
Konut veya eklenti dokunulmazlığı ihlal suçu, şikâyete bağlı bir suçtur. Mağdurun, fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde şikâyetçi olması gerekir. Şikâyet olmazsa soruşturma yapılamaz.
Eklentiye İhlal ile İlgili Örnek Durumlar
- Bir kişinin rızası olmaksızın bahçesine girilmesi.
- Apartmanın bir sakinine ait garajın izinsiz kullanılması.
- İş yerinin deposuna zorla girilmesi.
- Balkon veya teras gibi alanlara rızasız girilmesi.
- Bahçe veya garajda beklenenden daha uzun süre kalarak çıkmayı reddetme.
Nitelikli Hâller ve Cezalar
Konut dokunulmazlığının ihlali suçunda cezayı artıran nitelikli hâller şunlardır:
Makale İçeriği Neleri İçerir?
- 1 1. Cebir veya Tehdit Kullanılarak İşlenmesi (TCK 116/4)
- 2 2. Suçun Gece Vakti İşlenmesi (TCK 116/5)
- 3 3. Kamu Görevlisinin Görevini Kötüye Kullanarak Suçu İşlemesi (TCK 116/6)
1. Cebir veya Tehdit Kullanılarak İşlenmesi (TCK 116/4)
- Eğer fail, konuta veya iş yerine zor kullanarak (cebir) ya da tehdit ederek girerse, bu nitelikli hal oluşur.
- Cezası: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır.
Örnekler:
- Mağduru zorla evine sokup içeride kalmaya devam etmek.
- Bir kişinin evine silahla girerek tehditte bulunmak.
- Mağduru korkutarak evi terk etmesini sağlamak ve eve izinsiz girmek.
2. Suçun Gece Vakti İşlenmesi (TCK 116/5)
- Suçun gece vakti işlenmesi hâlinde cezada artırıma gidilir.
- Gece vakti: Güneşin batmasından bir saat sonra başlayıp, güneşin doğmasından bir saat önce sona eren süreyi ifade eder.
- Cezası: Gece vakti işlenen suçlarda temel ceza, kanuni alt ve üst sınır arasında artırılır.
Örnekler:
- Geceleyin bir evin bahçesine gizlice girerek orada beklemek.
- Gece vakti konuta zorla girip içeride kalmaya devam etmek.
3. Kamu Görevlisinin Görevini Kötüye Kullanarak Suçu İşlemesi (TCK 116/6)
- Suçun, kamu görevlisi tarafından ve görevin sağladığı nüfuz kötüye kullanılarak işlenmesi hâlinde ceza artırılır.
- Cezası: Kamu görevlisinin işlediği suçlarda ceza ayrıca artırılır.
Örnekler:
- Polis memurunun, yetkisi olmadığı hâlde, özel bir konuta girip kalmaya devam etmesi.
- Memurun, görevinin sağladığı gücü kötüye kullanarak bir iş yerine rızasız girmesi.
Ceza Artışı ve Uygulama
Bu nitelikli hâller, temel suçun cezasını artırarak uygulanır. Örneğin, hem gece vakti hem de cebir kullanarak işlenen bir konut dokunulmazlığı ihlali suçunda, birden fazla nitelikli hâl bulunduğu için cezada daha fazla artış yapılabilir.
Şikâyete Tabi Olma
Konut dokunulmazlığı ihlal suçu, şikâyete bağlı bir suçtur. Ancak:
- Cebir veya tehdit kullanılarak işlenmesi,
- Kamu görevlisinin nüfuz kötüye kullanması gibi durumlarda suç, şikâyete bağlı olmadan doğrudan soruşturulur.
Saygılarımızla,
Eskişehir Avukat Seda Sarı
Comments are closed